hechting – Topic Care

Dit artikel is geïnspireerd op een publicatie van NRC dd 23 december 2022 “Is een onveilige hechting bepalend voor de rest van het leven?”

Hechting is in de jaren vijftig een belangrijk thema geworden en er zijn methodes gevonden om inzicht te krijgen hoe een kind zich hecht aan haar opvoeder(s). Op deze wijze is het mogelijk om na te gaan of iemand veilig of onveilig gehecht is.

Het belang hiervan is niet alleen de constatering van een (on)veilige hechting, maar juist over de gevolgen hiervan. Een onveilige hechting wordt en veelal een bron gezien van een scheve (emotionele) ontwikkeling. Gevolgen kunnen beperkt of enorm zijn; relatieproblemen, angststoornissen, regulatieproblemen, leerproblemen, etc.. Het kan zijn dat men gaandeweg het leven op een normale wijze de dingen leert, maar ook dat iemand helemaal escaleert en alle problemen die er tussenin vallen.

De totale afhankelijkheid van opvoeders bij de geboorte en hoe er in dier periode met iemand is omgegaan, is van grote waarde hoe iemand zich ontwikkelt. De belangrijkste thema’s; eigen waarde, vermogen om relaties aan te gaan en een gezond psychisch leven vinden hun oorsprong bij de start van het leven.

In de sociale wetenschappen is niet zoals de wiskunde alles vastomlijnd en in beton gegoten. Het artikel gaat over dat rondom de wetenschappelijke benadering discussie is. In details is dit een gegeven; maar in de grote lijn is het goed om na te gaan hoe dit in ons leven zich heeft gevormd.

Om ons eigen emotioneel leven te doorgronden is het goed om na te gaan of onze vroege kindertijd zich gekenmerkt heeft met gezonde interacties (met opvoeders), waren de opvoeders / gezinsleden betrouwbaar? hoe werd omgegaan met emoties, rouw en verlies? hoe werden de belangrijke mijlpalen gevierd? was je als kind (on)gewenst en hoe uitte zich dat?

De hechtingstheorie en onderzoek is met name gericht op de westerse wereld, een perfecte omgeving met duidelijke conclusie. In de praktijk moeilijk na te bootsen. Het stellen van bovenstaande vragen aan jezelf / therapeut, dan raak je de kern of je kan begrijpen wat er nu met gebeurd en welke lessen je nog te leren hebt.

Wijsheid.

Wanneer de wereld alleen maar zou bestaan uit feiten en waarheden en geen emoties, zou dat niet een paradijs zijn? Voor sommigen wel, voor anderen niet. Dit heeft te maken hoe je zelf emoties beleeft en wat je hebt meegemaakt.

Emoties zijn helaas niet te ontkennen. Ze bepalen hoe je leven er uit ziet en hoe je je omgeving beleeft. Wanneer je niet hebt geleerd om met emoties om te gaan, dan kan dat beperkend zijn! Ervaar je teveel emoties, dan kan dat beperkend zijn. Zijn je emoties in balans? Dan heb je vaak het gevoel dat het goed met je gaat!

Het ingewikkelde van emoties is, ook al ervaar je zelf geen emotie, de ander ze toch bij je kan zien. Ook al voel je geen emoties, toch kan het bepalen welke beslissing je neemt. Je ervaart onrecht en het is mogelijk dat dit alleen maar jouw emotie/gevoel is.

Emoties laten zich niet leiden door feiten. Je kan onterecht boos zijn. Verdriet voelen tijdens een film of roman. In extase raken van een stukje chocola. Je goed voelen tijdens drugsgebruik. Succes ervaren binnen een conflict. Allemaal tegenstrijdigheden waarin je gevoel iets anders aangeeft dan de optelsom van de feiten. Technisch gezien kloppen de emoties niet met de feiten.

Waarom heeft de mens emoties? Dat is onbekend, het is alleen bekend dat ze er zijn. Meteen na de geboorte begint een baby al haar emoties te uiten. Dit is zichtbaar in hoe een kind zich hecht aan zijn/haar omgeving. Emoties heeft altijd te maken met jouw gedachten/gevoel en je omgeving. Deze twee zijn aan elkaar verbonden. De mens is relationeel ingericht; emoties hebben hier een centrale rol in. Een relatie zonder emoties is nagenoeg onmogelijk. Wanneer emoties ongecontroleerd de overhand krijgen, staan relaties onder druk. Een verstoorde relatie geeft onrust, een vertrouwde relatie daarentegen rust.

Emoties kunnen ook een eigen leven leiden, je hebt dan geen grip op een emotie. Denk aan boosheid, angst of intens verdriet; je kan deze zo intens ervaren dat je er vanuit gaat handelen. Zeker wanneer er geen feitelijkheden aan (bijv. boosheid of angst) ten grondslag liggen kan het dus ook uit de hand lopen. De emoties nemen het over met alle gevolgen van dien.

Wanneer je het idee hebt dat je niet goed met emoties kan omgaan, probeer dan het volgende;
* Denk na over situaties van frustratie, onrust of verlies en kom niet in actie.
* Probeer deze situaties goed te doordenken (mediteren) en categoriseer wat je voelt in één van de volgende emoties. Ervaar je boosheid, verdriet, teleurstelling, en/of angst? Omdat je niet in actie komt, ervaar je ook machteloosheid.
* Zeg tegen jezelf dat het goed is om dit te voelen zonder in actie te komen. Doe dit vaker.

Zoals eerder benoemd houden emoties geen rekening met feitelijkheden, waarheden en mogelijkheden. Door niet in actie te komen, erken je dat ook. Je zal merken dat het je steeds beter afgaat om je gevoel te omschrijven en welke emotie daar bij past.

De volgende en laatste stap is om dit zonder verwachtingen met een ander te bespreken. Dit is moeilijk; hoe dan ook wil je er (onbewust) iets mee, je vindt dat je gelijk hebt en een ander moet in actie komen. Dit is nog maar de vraag en misschien is het goed om dit patroon te doorbreken. Door het voelen en zonder verwachting het met een ander te bespreken, zeg je dus tegen jezelf dat het er mag zijn.

De bespreking met de ander zorgt ervoor dat er een verbinding ontstaat. De ander hoeft niet meer iets te doen, maar wordt deelgenoot van jouw gevoelens en moeiten. Dit geeft een gezamenlijke verantwoording; het doel om er samen goed uit te komen. De ander heeft ook jouw geluk voor ogen, maar zit niet te wachten op opdrachten die zijn geluk in de weg staan. Dit gesprek gaat dan over beider geluk!

Emoties; ze zijn er en het is van belang dat je ze de ruimte geeft, nadenkt over wat je voelt, categoriseert en dit bespreekt met een goede vriend of vertrouweling. Geen acties, rust en meditatie; ze horen erbij! Wijsheid om te komen tot een rijk emotioneel verbonden leven.